Araweelo News Network

 

 

Dalalka Yemen iyo Soomaaliya waxa ka dhexeeya xidhiidh ganacsi oo soo jireen ah, isla markaana xidhiidhkaa ayaa sababay xilligan in Haysashada  Hubka yar-yar iyo ka fudud (SALW) ee ka yimaada Yemen iyo ka culus uu ka dhigay Yemen isha koowaad ee hubka sharci darrada ah ay ka helaan kooxaha ka ganacsada ee  Soomaalidu.

Shixnadaha Hubka fudud iyo rasaasta ee ka imanaya Yemen ayaa ka gudbaya gacanka Cadmeed saacado gudahood, iyagoo u gudbaya xeebta waqooyi ee maamul goboleedka Soomaaliya ee Puntland, oo ah maamul-hoosaad ka kooban halkaa, isla markaana ka mid ah nidaamka Federaalka Soomaaliya.

Magaalada dekedda leh ee Bosaaso, waa magaalada ugu weyn maamulka Puntland waana caasimada ganacsiga hubka, waa xudunta dhaqaale ee ganacsiga sharci darrada ah. Hubka ka imanaya Yemen ayaa hurinaya dagaalada sokeeye ee ka socda Soomaaliya, in badan oo ka mid ahna waxaa la rumeysan yahay in loo sii gudbiyo guud ahaan gobolka Bariga Afrika.

Ganacsiga Hubka aan sharciga ahayn ee Soomaaliya, waxaa door-weyn ka qaata qaar ka mid ah Nidaam aan rasmi ahayn oo xawilaadaha lacagaha ah – oo badanaa loo yaqaan Xawaalad, kuwaas oo qayb ka qaata maalgelinta ganacsiga hubka iyo ka ganacsigiisa.

Baadhitaano iyo dabagal lagu sameeyay ka ganacsiga Hubka ee Yemen iyo Soomaaliya, ayaa lagu xaqiijiyay warbixin lagu soo bandhigay daraasad diiradda saaraysa adeegsiga xawaaladleyda xawaaladdaha Soomaalida ah (MTOs) ee ay adeegsadeen lix ganacsadeyaal caan ah oo hubka ka ganacsada (ama wakiillo dhaqaale) oo fadhigoodu yahay Yemen iyo Soomaaliya.

Xawaaladdaha Amal Express iyo Iftin Express, ayaa noqday kuwa doorka ugu weyn ka qaata ka ganacsiga Hubka  ee Soomaaliya iyo Yemen, sidoo kale warbixinta daraasada ayaa lagu taxay magacyada dadka ka ganacsada Hubka sharci-darada ah.

READ:  The use of the hawala remittance system in the Yemen–Somalia arms trade

Hindisaha Caalamiga ah ee La Dagaalanka Dembiyada Abaabulan ee Caalamiga ah ee loo soo gaabiyo(GI-TOC) oo fadhigoodu yahay  Geneva, Switzerland, ayaa ku falanqeeyay daraasadda uu soo bandhigay Jay Bahadur oo uu ku sheegay shaqsiyaadka iyo xawaaladaha ku lug leh arrintan, taas oo sida uu sheegay uu soo bilaabay bilaabantay intii u dhaxeysay sannadihii 2014 iyo 2020.

READ: Djibouti’s sovereign fund will be used to launder money from arms trafficking, drugs and terrorism

Jay Bahadur waa qoraa Canadian ah oo ka tirsan The New York Times buugga ugu fiican ee The Pirates of Somalia (Biyo dilaa ah oo ku kala nool UK iyo Australia, iyo Piratenkust ee The Netherlands), oo lagu daabacay toddobo dal iyo Afar luqadood.

Sidoo kale, Jay Bahadur waa cilmi-baadhe madax-bannaan, isla markaana baadha arrimaha Hubka sharci-darada ah, mukhaadaraadka, tahriibinta budh-cad-badeeda, saliida iyo gaaska. Bahadur waa qoraaga buugga 2011 Budhcad-badeedda Soomaaliya, wuxuu deganaa Nairobi. Laga soo bilaabo 2015 ilaa 2019, Bahadur waa khabiir lasoo shaqeeyay Kooxda la socodka arrimaha Soomaaliya iyo Ereteriya ee Hubka, isagoo lasoo shaqeeyay  Guddida cunaqabataynta Hubka ee UN Security.

READ: Djibouti arms trade: Africa Sun cargo ship refuses to search at Bossaso port

La Soco qaybaha danbe oo iftiiminaya doorka ay Xawaaladdaha Amal Express, Iftin Express iyo kuwo kale ku leeyihiin arrintaa, magacyada dadka ka gacansada Hubka, meelaha ay kala jooggaan iyo xidhiidhada ay sameeyaan.